مدیریت استراتژیک منابع انسانی؛ ادعا یا واقعیت؟

گفته می‌شود که امروزه مفهوم مدیریت استراتژیک منابع انسانی، پارادایم غالب در مدیریت کارکنان سازمان محسوب می‌شود. بسیاری از شرکت‌ها و سازمان‌ها نیز این مفهوم را وام گرفته و اقداماتی برای جاری‌سازی آن در شرکت و سازمان خود انجام داده‌اند. اما نکته آن است که بسیاری از این اقدامات، نه از روی فهمِ ماهیت و معنای واقعی این مفهوم، که بیشتر به دلیل آنچه که «مُدهای مدیریتی و سازمانی» نامیده می‌شود، از سوی شرکت‌ها و سازمان‌ها به کار رفته است. بنابراین، سؤال اینجاست که چه زمانی به شکل واقعی می‌توانیم مدعی شویم که مدیریت کارکنان شرکت ما، از نوع استراتژیک است.

برای پاسخ به این سؤال باید بگوییم زمانی می‌توانیم مدعی شویم که شرکت ما از مدیریت سنتی منابع انسانی به سمت و سوی مدیریت استراتژیک منابع انسانی حرکت کرده است که ۸ ویژگیِ مهم ذیل را در ارتباط با مدیریت افراد در سازمان و شرکت خود ایجاد کرده باشیم:

مدیریت استراتژیک منابع انسانی کاملاً مبتنی بر رویکرد نرم از مدیریت منابع انسانی است که کارکنان را به عنوان انسان و منابع گران‌بها در نظر می‌گیرد. اگر در شرکت شما، هنوز بر رویکرد سخت منابع انسانی تأکید می‌شود و کارکنان در حکم نیرو تلقی می‌شوند، هنوز با مدیریت استراتژیک منابع انسانی فاصله زیادی دارید.

در مدیریت استراتژیک منابع انسانی بر ستاده‌های سطح کسب‌و‌کار تمرکز می‌شود. اگر کماکان، مدیران عالی شرکت صرفاً بر ستاده‌های منابع انسانی متمرکز است، هنوز راه زیادی تا مدیریت استراتژیک منابع انسانی دارید.

مدیریت استراتژیک منابع انسانی ماهیتاً فعال و پیشنگر است و در جلوی روندهای بازار حرکت می‌کند. بنابراین، شرکتی که مدیریت افراد در آن ماهیتاً واکنشی است و در پیرو روندهای بازار به حرکت در می‌آید، فقط می‌تواند مدعی مدیریت استراتژیک منابع انسانی باشد.

مدیریت استراتژیک منابع انسانی به دنبال توسعه کلیشایستگی‌های استراتژیک برای سازمان از دیدگاه منابع انسانی است. تمرکز بر شایستگی‌های فنی، با مدیریت استراتژیک منابع انسانی هم‌خوان نیست.

مدیران استراتژیک منابع انسانی در سطوح بالای هرم سازمانی قرار دارند. پس، اگر هنوز مدیران منابع انسانی در شرکت شما، از قدرت سازمانی برخوردار نیستند و در پایین‌ هرم سازمانی هستند، مدیریت استراتژیک در شرکت شما پیاده‌سازی نشده است.

درک ابعاد عملیاتی سازمان نیاز اساسی برای منابع انسانی استراتژیک به حساب می‌آید. پس اگر مدیران منابع انسانی هنوز در شرکت شما از ابعاد عملیاتی کسب و کار آگاه نیستند و صرفاً مشغول وظایف منابع انسانی هستند، مدیریت استراتژیک منابع انسانی محقق نشده است.

در مدیریت استراتژیک منابع انسانی، همسویی و همنوایی بین استراتژی‌های منابع انسانی و استراتژی کسب‌و‌کار به صورت اثربخش برقرار است. اگر وظایف و استراتژی‌های منابع انسانی نمی‌توانند اهداف استراتژیک کسب و کار را برآورده کنند و یا ارتباط روشنی بین آن‌ها نیست، مدیریت افراد هنور در شرکت شما، سنتی است.

به‌دست آوردن مزیت رقابتی از منابع انسانی، اساس مدیریت استراتژیک منابع انسانی است. اما در مدیریت سنتی منابع انسانی، نخستین هدف، صرفاً مدیریت امور کارکنان است.

بنابراین، اگر ویژگی‌های هشت‌گانه بالا در شرکت شما وجود دارد و مستتر است، می‌توانید مدعی آن باشید که مدیریت استراتژیک منابع انسانی در شرکت محقق شده است، در غیر این صورت، سخن گفتن از آن، صرفاً ادعایی بی‌پشتوانه خواهد بود.

مأخذ: Durai, P. (2010). Human Resource Management . Delhi: Pearson Education