همیار منابع انسانی

با توجه به اینکه تحسین شفاهی، که تشویق اجتماعی هم نامیده می‌شود، اثربخش‌ترین شکل تقدیر است، مهم است که بدانید چگونه این تحسین را قدرتمندانه ابراز کنید. منظورم از قدرتمند تحسینی است که احتمال تکرار رفتار مطلوب را در آینده به شدت افزایش دهد. چهار عامل اصلی وجود دارد که اثربخشی تشویق اجتماعی را تعیین می‌کند:

زمانبندی: تحسین را با کمترین فاصله زمانی ممکن بعد از رفتار مطلوب انجام دهید. فرض کنید که یکی از کارکنان‌تان ارائه‌ای عالی در عصر یک روز داشته است. به نظر شما چقدر متفاوت است که با یک تماس بعد از ارائه از او تشکر کنید و یا اینکه در ارزیابی عملکردش در چند ماه بعد به ارائه خوب او اشاره کنید.

مشخص بودن: هدف از تحسین تشویق یک رفتار خاص است. به کار بردن عبارت‌های تحسین آمیزی مثل «کارت عالی بود!» اثربخشی کمی دارد. تصور کنید فردی امروز به شما می‌گوید «امروز خیلی خوش تیب شدی»، احتمالا احساس خوبی پیدا می‌کنید ولی نمی‌دانید که دلیل این جمله شکل موی شما، پیراهن شما، شلوار شما یا چیز دیگری است. تحسین قدرتمندانه به این شکل است «مینا، می‌خواهم از تو به خاطر شیوه کنار آمدنت با آن مشتری ناراحت قدردانی کنم. تو تا انتها خیلی حرفه‌ای و محترمانه برخورد کردی. گوش کردی و سوالات خاصی برای درک کامل موقعیت پرسیدی. به خاطر مشکل به وجود آمده از مشتری عذرخواهی کردی، با وجود اینکه هیچ تقصیری در به وجود آمدن آن نداشتی، کارت عالی بود.» حالا مینا می‌داند که شما انتظار دارید دفعه بعدی چه چیزی را بیشتر انجام دهد، احتمالا همکاران او هم که صحبت‌های شما را شنیده‌اند متوجه این انتظارات می‌شوند.

نزدیکی فاصله: یکی از عوامل مهمی که بنا بر یافته‌های علمی باعث افزایش اثربخشی تحسین می‌شود، فاصله فیزیکی کم است. هر چقدر نزدیکتر باشید اثر آن بیشتر است. تفاوت بین فرستادن ایمیل و رفتن به دفتر فرد برای گفتن تبریک را در نظر بگیرید. کدام اثرش بیشتر است؟ وقتی حضوری کسی را می‌بینید فرصت تاکید بیشتر به وسیله حرکات غیرکلامی را نیز دارید. هر زمان که امکانش هست حضوری تحسین نمایید و دست دادن و لبخند زدن را با تحسین همراه کنید.

اشتیاق: همه می‌دانیم اینکه «چطور» یک مسئله را بگویید به اندازه اینکه «چه چیزی» می‌گویید، اهمیت دارد. این مسئله در اینجا هم صدق می‌کند. تحسین با انرژی و اشتیاق قدرتمندتر از تحسین خشک و بی‌روح است. هرچه با احساس‌تر تحسین کنید اثر بیشتری دارد. صرف نظر از میزان اشتیاق شما ضروری است که بازخورد خود را صادقانه بگویید. هیچگاه نگذارید حتی تصور عدم صداقت شما در کارکنان ایجاد شود.

* برگرفته از کتاب: چماق و هویج دیگر کارایی ندارد، پاول مارسیانو، ترجمه کاظمی، کرباسفروشان و رادمرد، موسسه خدمات فرهنگی رسا