همیار منابع انسانی

شاید نخستین سؤال برای کسانی که اصطلاح «مدیریت منابع انسانی» را می‌شنوند آن باشد که «مدیریت منابع انسانی» چیست و هدف غایی آن کدام است؟ در این نوشتار پاسخ کوتاهی به این سؤال می‌دهم.

سازمان‌ها، به عنوان پدیده‌های غالب جامعه مدرن، برای دستیابی به اهدافی خاص و برآوردن مأموریت ویژه‌ای به وجود می‌آیند و به زندگی خود ادامه می‌دهند. عملکرد مالی، که در شاکله سودآوری مالی و بقا و رشد ظاهر می‌شود، از اهداف غایی بسیاری از سازمان‌های جامعه مدرن است. عملکرد مالیِ سازمان‌ها در گرو برآوردن رضایت مشتریان‌شان است. جذب مشتریان، تکرار خرید، ارتقای وفاداری آنها و گستردن سهم بازار، مواردی هستند که با وارد کردن منابع مالی به سازمان‌ها، زمینه‌های بقای سازمان را فرآهم می‌کنند. اما وجود منابع مالی به تنهایی برای بقا و رشد سازمان‌ها کافی نیست. همه سازمان‌ها برای انجام کارویژه‌های خود، نیازمند منابع انسانی هستند. حضور کارکنان در سازمان، به کالبد بی‌جانِ آنها روح می‌بخشد. ارائه خدمات به مشتریان، نیازمند وجود کارکنان مؤثر در سازمان است. کارکنانی شاد، ماهر و وفادار که با عملکرد بهینه خودشان در سازمان، منابع مالی را از طریق ارائه خدمات به مشتریان وارد سازمان می‌کنند. مدیریت منابع انسانی حوزه‌ای از عمل و اندیشه است که وظیفه جذب کارکنان، حداکثر کردن عملکرد آنها، و نیز برآوردن نیازهایشان را بر عهده دارد. در یک کلام، مدیریت منابع انسانی علم و هنر مدیریت سرمایه‌های انسانیِ سازمان‌هاست. سرمایه‌هایی که در قالب اندیشه، مهارت، استعداد، و عملکرد کارکنان متبلور می‌شود.

مدیریت منابع انسانی با الهام گرفتن از حوزه‌های دانشی، نظیر تئوری سازمان و رفتار سازمانی، فنونی را برای سازمان فرآهم می‌کند تا سازمان‌ها با به‌کار بستن این فنون، بتوانند به شکل اثربخش و کارآمد، سرمایه‌های انسانیِ خود را به کار بگیرند تا عملکرد مالی و بقای خود را تضمین کنند. بنابراین مدیریت منابع انسانی سهم ویژه‌ای در زنجیره موفقیت سازمان‌ها از طریق ایفای نقش و کارکرد خود دارد. هنر مدیر منابع انسانی آن است که با مدیریت بهینه منابع انسانی، زنجیره کارکنان مؤثر، خدمات مشتریان، عملکرد مالی و در نهایت بقای سازمان را برقرار کرده و با برآوردن نیازمندی‌های کارکنان، به این زنجیره دوام ببخشد. 

از این رو در سازمان‌های عصر حاضر، واحدی با عناوین مختلفی نظیر واحد منابع انسانی، اداره کارگزینی، اداره توسعه منابع انسانی، یا امور اداری و عناوینی از این قبیل در کنار سایر واحدهای سازمان و شرکت ها وجود دارد که وظایفی نظیر کارمندیابی، استخدام، مدیریت عملکرد کارکنان، آموزش و توسعه، پرداخت حقوق و دستمزد و امور رفاهی را انجام می دهد.