همیار منابع انسانی

در رابطه با استراتژی‌های منابع انسانی دو رویکرد متفاوت وجود دارد، یکی رویکرد «جهان‌شمول» که در آن به دنبال یک راه و بهترین راه برای همه سازمان‌هاست. دیگری رویکرد «اقتضایی» است که در آن به دنبال پیوند میان فعالیت‌های مدیریت منابع انسانی و استراتژی رقابتی کسب و کار است. در اینجا تاکید ما بر رویکرد اقتضایی است. بر این اساس فعالیت‌های مدیریت منابع انسانی سازمان باید با سایر فعالیت‌های سازمان همسو باشد. با توجه به اینکه آیا از استراتژی‌ رهبری هزینه یا تمایز در سازمان استفاده شود و همچنین تامین نیروی کار از داخل سازمان یا از بازار کار خارج صورت گیرد، استراتژی‌های منابع انسانی متفاوت است.

شرکت‌هایی که بر استراتژی رهبری هزینه تاکید دارند، سعی در کاهش هزینه‌ها، کنترل فرایند، افزایش کارایی و استخدام افراد کلی دان که قابلیت کار در بخش‌های مختلف سازمان را دارا هستند، دارند. این استراتژی را معمولا شرکت‌های جا افتاده در صنعت به کار می‌گیرند. تویوتا یک شرکت معروف در استفاده از این استراتژی است. در مقابل استراتژی تمایز  بر خلاقیت، نتایج و بهبود کیفیت تمرکز دارد. کارمندان در این نوع سازمان‌ها اغلب متخصصانی هستند که در یک حوزه خاص فعالیت می‌نمایند. تاکید مدیر منابع انسانی در این دو نوع استراتژی کسب و کار در جدول زیر نشان داده‌ شده است:

از طرف دیگر استراتژی منابع انسانی بستگی به این دارد که سازمان برای تامین منابع انسانی خود بر بازار کار داخلی  تاکید کند یا نیروی کار خارجی . در تمایل به نیروی کار داخلی به استعدادهای داخلی سازمان توجه و سعی بر استخدام بلندمدت افراد دارد در حالی که در تامین نیروی انسانی از خارج تاکید بر خرید سرمایه‌های فکری از خارج و استخدام کوتاه مدت است. تفاوت این دو گرایش در جدول زیر فهرست‌ شده است:

با توجه به استراتژی‌های رهبری هزینه و تمایز در سازمان و همچنین تامین نیروی کار از داخل سازمان یا از بازار کار خارج، می‌توان ماتریس چهارخانه‌ای زیر را تشکیل داد که هر یک نماینده یک نوع از استراتژی های مدیریت منابع انسانی هستند:

استراتژی نیروی کار سرباز وفادار: از ترکیب تمایل بر نیروی کار داخلی و استراتژی رهبری هزینه استراتژی منابع انسانی نیروی کار سرباز وفادار شکل می‌گیرد. در این استراتژی سازمان به دنبال افراد متعهد به سازمان است که هر کاری که سازمان از آن‌ها بخواهد انجام می‌دهند. ساختار کار به گونه‌ای ساده طراحی می‌شود که کارکنان قابلیت انجام حوزه وسیعی از وظایف را داشته باشند. افراد به خاطر تطابق با فرهنگ سازمان و داشتن پتانسیل تبدیل شدن به سرباز وفادار استخدام می‌شوند. تلاش سازمان بر برآوردن نیازهای کارکنان و حداقل کردن جابجایی است.   

استراتژی نیروی کار قراردادی: از ترکیب تمایل بر نیروی کار خارجی و استراتژی رهبری هزینه استراتژی منابع انسانی نیروی کار قراردادی حاصل می‌شود، مانند فست فودها و هتل‌ها. کنترل فرایندی بالا، گرایش کوتاه مدت، دستمزد کارکنان ساعتی و پایین و تعهد به سازمان نیز کم است. کارکنان به محض پیدا کردن کاری با شرایط بهتر سازمان را ترک می‌کنند.

استراتژی نیروی کار متخصص متعهد: از تلفیق تمایل بر نیروی کار داخلی و استراتژی تمایز استراتژی منابع انسانی نیروی کار متخصص متعهد حاصل می‌شود. تاکید بر استخدام در ابتدای مسیر شغلی، آموزش و حفظ کارکنان متخصص در حوزه خاص می‌باشد. آزادی در انجام کار، خلاقیت بالا، تطابق فرهنگ کارمند با فرهنگ سازمان، گرایش بلندمدت، حقوق بالا، مزایای بالا و ثابت و فرصت‌های ارتقای زیاد، از ویژگی‌های بارز این استراتژی می‌باشد.

استراتژی نیروی کار پیمانکارانه: از ترکیب گرایش به نیروی کار خارجی و استراتژی تمایز استراتژی منابع انسانی نیروی کار پیمانکارنه حاصل می‌شود. استراتژی پیمانکارانه بر تولید محصولات و خدمات منحصر به فرد توسط متخصصان تاکید دارد. معمولا کارکنان با مهارت‌های مورد نیاز وارد سازمان می‌گردند. ارتباط و پیوند قوی بین سازمان و کارکنان مدنظر نیست، زیرا دائما افراد دارای دانش و مهارت جدید و به روز وارد سازمان می‌شوند.آزادی عمل بالا، دستمزد بالا و مبتنی بر عملکرد، پاداش‌های احتمالی و سریع، نیاز به آموزش کم، از دیگر ویژگی‌های این استراتژی است.   

منبع

Stewart, G. L., & Brown, K. G. (2009). Human Resource Management; Linking Strategy to Practice. New York: John Wiley