همیار منابع انسانی

همانطور که می دانید سابقه کانون های ارزیابی به جنگ جهانی دوم می رسد، جایی که انتخاب فرمانده عملیات یکی از سرنوشت سازترین انتخاب ها برای پیروزی در نبرد پیش رو بوده است. ارتش های درگیر در جنگ های جهانی، به ویژه در طرف متفقین، با درک اهمیت این نوع تصمیم گیری ها به تدریج آزمون هایی را تولید و ابداع کردند که به کمک آنها بتوانند کاندیداهای مناسب فرماندهی را دقیق تر ارزیابی کنند. این تکنیک ها پس از جنگ وارد دنیای کسب و کار شد و به ویژه در زمینه استخدام، انتخاب، استعدادیابی، جانشین پروری، آموزش و توسعه مدیریت به کار گرفته شد.

 در مقاله کانون های ارزیابی: راهی برای کشف استعدادهادر مورد سه ضلع کانون های ارزیابی توضیحاتی ارائه شد که در این مقاله می خواهیم ضلع ارزیابان در کانون های ارزیابی را بیشتر توضیح دهیم.  

پایه سوم هر مرکز ارزیابی را ارزیابان آن تشکیل می دهند. ارزیاب ها هستند که با استفاده موثر و مطلوب از آزمون ها و ابزارها می پردازند، تشخیص می دهند، ارزیابی می کنند و اظهار نظر و داوری می نمایند. کیفیت و شایستگی ارزیابان اثری تعیین کننده و جایگزین ناپذیر در ارزیابی ها و نتایج حاصله دارد. هر چه ارزیاب ها متخصص تر، شایسته تر، دقیق تر و دارای اعتبار بیشتری باشند، اعتبار مرکز ارزیابی هم افزایش می یابد. 

مهم ترین توصیه دنیا برای استاندارد کردن مراکز ارزیابی، استفاده از تیمی از ارزیابان حرفه ای و آموزش دیده است. ارزیابی گروهی از بروز خطاهای ارزیابی می کاهد و ارزیابی را هم برای استفاده کنندگان از نتایج و هم برای ارزیابی شوندگان معتبرتر و قابل پذیرش تر می کند. ارزیابان مراکز باید دارای شایستگی ها، ویژگی ها و مهارت هایی باشند که مهترین آنها را می توان به شرح زیر پیشنهاد کرد:

دقت و حوصله

هوش هیجانی برای کنترل احساسات و عواطف 

توانایی در گزارش نویسی

شجاعت و استقلال عمل در تشخیص و اظهار نظر انفرادی 

روحیه کار تیمی برای به اشتراک گذاری اطلاعات و رسیدن به تصمیم جمعی با دیگر ارزیابان 

احاطه به موضوع قابلیت ها و شایستگی های مورد ارزیابی

آشنایی با دانش و تخصص مربوط به حوطه مورد ارزیابی

ارزیابان وظیفه دارند حسب مورد و با توجه به ماهیت ابزارها و آزمون ها گاهی از طریق مداخله و تسهیل گری و گاهی بدون هر مداخله ای به مشاهده، ثبت، طبقه بندی، تحلیل و و نتیجه گیری از مشاهدات خود بپردازند و ارزیابی شوندگان را از کم و کیف مهارت ها و شایستگی هایشان مورد ارزیابی قرار دهند. در شرکت های موفق جهان و در مراکز ارزیابی معتبر، برای آموزش ارزیابان برنامه های جدی وجود دارد و به طور میانگین برای اینکه آن ها بتوانند یک روز ارزیابی افراد را انجام دهند، دو روز آموزش را برای آنها ترتیب می دهند.   

ترکیب تیم ارزیابی هم اهمیت زیادی دارد. اعضای این تیم باید مکمل یکدیگر باشند، هر یک از منظر خاصی به ارزیابی شونده توجه کند، اما هدفی واحد را دنبال کنند. در بهترین تجربه های جهانی تیم های ارزیابی معمولا از سه نفر تشکیل می شوند، که اغلب از سه گروه زیر هستند:

1. مدیران سازمان به ویژه مدیران اصلی در واحدهای صف
2. مدیران یا کارشناسان حوزه مدیریت منابع انسانی
3. مشاوران سازمان به ویژه روانشناسان صنعتی و سازمانی یا متخصصانی از خارج سازمان 

شاید مهم ترین مهارت و توانایی ارزیابان که باید هم در انتخاب و هم در آموزش آنها مورد توجه قرار گیرد، تواناییی کنترل احساسات و عواطف و هیجانات در زمان ارزیابی و پرهیز از فرو افتادن در در دام هایی است که مانع معتبر و منصفانه می شود. خطاهای ارزیابی تا حدودی طبیعی هستند و اجتناب از آنها هم آسان نیست. اما کسانی که در مراکز ارزیابی نقش ارزیاب را ایفا می کنند، می توانند با توجه به این خطاها از یک سو و با بکارگیری برخی توصیه ها و تدابیر، از حجم و شدت این خطاها بکاهند و بر اعتبار ارزیابی ها و داوری های خود بیفزایند.

وقتی هر سه پایه مراکز ارزیابی به خوبی طراحی و اجرا شوند، می توان انتظار داشت که نتایج خوبی حاصل شود و مورد استفاده ذینفعان قرار گیرد. پس برای داشتن یک مرکز ارزیابی استاندارد باید:

– فهرست کامل و مناسبی حاوی مهارت ها و و قابلیت های اصلی و متمایزکننده ای که در انجام کار، اجرای وظایف و ایفای نقش مورد نظر موثرند، تدارک دید و تدوین کرد.

– دوم، از ابزارهای معتبر و استاندارد بهره برد

– سوم، ارزیابان با تجربه، ماهر و آموزش دیده را به خدمت گرفت.  

برگرفته از کتاب: کلینیک مدیریت منابع انسانی، بهزاد ابوالعلائی